Techniek

Ik had ooit eens bloemen geschilderd, al experimenterend en was tevreden van het resultaat, maar later slaagde ik er niet in die techniek opnieuw toe te passen. Toen kreeg ik telefoon van iemand die zei dat ik sumi-e had geschilderd in een werk. Ik besefte dat ik een techniek gebruikt had die ik niet helemaal beheerste. Tijdens de Gentse Feesten van 1993 had ik het geluk mijn eerste lessen te krijgen van een Japanse leraar die mijn wereld opende en mij die techniek leerde beheersen. Nadien volgde ik nog vervolmakingscursussen sumi-e.

Een Japanner legt enorm veel gevoel in zijn werk. Door een minimum te tonen, zoveel mogelijk details weg te laten, zo blijft de essentie over. Deze penseeltechniek vraagt zeer veel concentratie. Er bestaat geen toeval, ook niet in sumi-e. Sumi-e komt uit het zen boeddhisme, het is een manier om zeer sterk, met een paar lijnen, veel te zeggen. Bij Ikebana, Japans bloemschikken, is het ook zo; met één tak en één bloem kan je heel veel zeggen, soms meer dan met een groot boeket. Ik heb zowel Ikebana als klassiek als modern bloemschikken gevolgd. Een Ikebana bloemstuk geeft een totaal ander gevoel dan een klassiek medicis boeket. Ikebana is puurheid, to the point, less is more.

Sumi-e is een van de zuiverste, puurste manieren om je uit te drukken. Je kan alles omzetten in sumi-e... de essentie eruit halen en zo weergeven. Het is minimalistisch en daardoor zo rijk.

Liegen kan niet bij sumi-e; je laat zien hoe je je voelt op dat ogenblik.

Het zalige gevoel om een penseel te laden, jij weet wat er in zit van kleuren en hoeveelheid water en door te drukken en strelen kan je de kracht en zachtheid overbrengen via lijnen en ‘rake vlekken’.

Het water is van enorm groot belang. Een penseel laden met verf is een ritus.

Je houding is heel belangrijk wanneer je sumi-e doet, geen benen over elkaar, je pols draait en je blad blijft liggen. Als je pols los is, ben je helemaal ontspannen.

We werken zoals de Japanners, met vaste Oost-Indische inkt en een suzuri (stenen plaat). We maken zelf onze inkt door met het inktblokje en wat water op de suzuri te wrijven en zo langzaam aan steeds donkerdere inkt te maken. Door deze voorbereiding kom je in een rusttoestand en helemaal in het hier en nu, dit is pure mindfulness. De traditionele sumi-e kent drie ‘kleuren’: dark, medium en light.

Oorspronkelijk werd sumi-e vooral op heel dun poreus papier geschilderd. Dat papier neemt heel vlug water op, een druppel water wordt een natte vlek. Elk papier is anders en vraagt wat oefening om te beschilderen. Ik hou van papier met verschillende structuren, zeker van handgeschept papier. Het is een uitdaging - zelfs een verslaving - om op een ander soort papier te schilderen. Handgeschept papier met zijn specifieke scheprand wordt in sumi-e enorm geapprecieerd. Het voorbeeld hiernaast toont aan dat de scheprand voor 100% tot zijn recht komt.

Het is ook mogelijk om een sumi-e te maken met aquarelverf.

Eerste demo van sumi-e op papier

Tweede demo van sumi-e op papier

Werken

Klik op een werk om te vergroten. Hou er wel rekening mee dat de kleuren kunnen afwijken van het origineel.